PROGRAM EDUKACJI EUROPEJSKIEJ

DLA KLAS  I-III.

 

Lidia  Wączek

Gorzów Wlkp.

 

WSTĘP

             

Siłą napędową nauczycieli są różnorodne zmiany dokonujące się wewnątrz systemu edukacyjnego i poza nim. Częstym źródłem naszych poczynań innowacyjnych bywają nowe trendy w edukacji, a nie spontaniczna chęć wprowadzenia czegoś nowego. Zainspirowana problematyką europejską, podjęłam decyzję wprowadzenia do programu nauczania zintegrowanego treści, które będą rozwijały wiedzę i umiejętności w zakresie edukacji europejskiej.

Proeuropejska edukacja skierowana jest najczęściej do dorastającej młodzieży i dla niej na ogół przygotowuje się większość międzynarodowych programów i działań. Zgodnie z najnowszymi założeniami programowymi, problematyka integracji europejskiej powinna być obecna na każdym etapie kształcenia. Powinna zatem dotyczyć także uczniów z I etapu kształcenia, którzy często są bardziej chłonni i bardziej otwarci na nowości.

Prezentowany przeze mnie autorski program edukacji europejskiej dla kl. I-III powstał w wyniku potrzeby rozwijania u dzieci tożsamości europejskiej, dlatego też ideą wiodącą mojego programu jest rozwijanie ,,ducha europejskiego”.

Uważam, że takie podejście do kształcenia będzie doskonałym przygotowaniem do życia w demokratycznym państwie w zjednoczonej, wielokulturowej Europie.

 

 

UWAGI O REALIZACJI

 

Prezentowany program realizowany jest w ramach tzw. godzin do dyspozycji dyrektora. Na jego realizację przeznaczono godzinę tygodniowo. Program przewiduje około 40 godzin zajęć dla klasy. Tematyka poszczególnych zajęć dopasowana została do cyklu podręczników  kształcenia zintegrowanego w kl. I-III pt. ,,Wesoła Szkoła” i dotyczy wiedzy o 15 państwach należących do Unii Europejskiej. Jako dodatkową pomoc w realizacji programu wprowadziłam książeczkę ,, Przyjaciele z Europy” PWE, która w interesujący sposób, za pomocą atrakcyjnych zadań, łamigłówek, zagadek, pozwala poznać wiele ciekawych informacji o unijnych krajach.

Na tym etapie kształcenia przybliżam uczniom jedynie te informacje o danym kraju, które potrafią oni sami zrozumieć i zapamiętać. Pomijam wszystko to, co byłoby dla nich trudne, niedostępne, niezrozumiałe.

Rozbudzając potrzebę poznawania innych narodów, nie zapominam o rozbudzaniu własnej tożsamości narodowej. Pragnę, by poznając ,,obce”, kochali ,,swoje”. Realizując program kształcenia zintegrowanego i program edukacji europejskiej, zamierzam ukształtować młodego człowieka, który kocha swoją Ojczyznę, zna kulturę, tradycje, własne ,,korzenie” i jest z tego wszystkiego dumny.

 
CELE EDUKACJI EUROPEJSKIEJ

           

Celem głównym moich różnorodnych działań na polu edukacji europejskiej, opartych na własnym programie, jest rozwijanie tożsamości europejskiej tworzonej na gruncie miłości do małej i wielkiej Ojczyzny (Polski i Europy).

 

Z celu głównego wypływają szczegółowe cele edukacji europejskiej:

1. Przekazywanie i rozbudzanie potrzeby zdobywania wiedzy o innych narodach, w tym przede wszystkim państw unijnych.

2. Pogłębianie świadomości narodowej ,, Jesteśmy dumni z naszej Ojczyzny” poprzez:

a)      ukazywanie powiązań między przeszłością i teraźniejszością, np. z dziedziny kultury narodowej, cywilizacji itp.,

b)      poznawanie sylwetek wielkich Polaków,

c)      ukazywanie walorów geograficznych Polski,

d)      ukazywanie aspektów turystycznych swego kraju.

3. Rozwijanie tolerancji i szacunku wobec innych.

4. Uczenie zasad demokracji.

5. Rozbudzanie odpowiedzialności za wspólne losy.

6. Budowanie więzi emocjonalnej wynikającej z chęci współdziałania.

 

 

TREŚCI  PROGRAMOWE

 

          Realizacja przedstawionych treści, odbywa się poprzez włączenie ich w trzyletni zintegrowany program nauczania.

 

 

HASŁO PROGRAMOWE

TREŚCI KSZTAŁCENIA

OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
1. Z Unią Europejską na ty.

1.  Unia Europejska:

  • istota UE;

  • flaga UE;

  • waluta UE (euro);

  • hymn UE ,, Oda do radości”;

  • siedziba UE – Bruksela;

Uczeń:       

  • zna podstawowe założenia Unii Europejskiej;

  • potrafi wymienić nazwy 15 państw unijnych;

  • zna flagę UE;

  • potrafi rozpoznać walutę krajów unijnych;

  • potrafi rozpoznać na podstawie melodii hymn UE;

  • wie, gdzie mieści się siedziba UE;

 

2. Europa - naszą wielką Ojczyzną.

 

 

1.  Położenie geograficzne państw UE na mapie Europy:

  • granice państw ościennych;

  • stolice;

 

Uczeń:

  • potrafi wskazać na mapie Europy  państwa unijne, kraje sąsiadujące oraz stolice;

2.  Symbole narodowe państw unijnych:

  • flaga (barwy narodowe);

  • hymn;

 

Uczeń:

  • umie rozpoznać flagi krajów UE;

  • potrafi rozpoznać na podstawie melodii hymn niektórych państw;

 

3.  Tradycje i zwyczaje państw UE:

  • Holandia - wiatraki,  uprawa tulipanów;

  • Francja- przysmaki kulinarne (sery, ślimaki, wina);

  • Włochy- przysmaki kulinarne (pizza, makaron, owoce morza), sjesta;

  • Austria- sporty zimowe;

  • Grecja- taniec narodowy ,, Zorba”, uprawa winogron,  migdałów, oliwek;

  • Niemcy- tradycja ubierania choinki;

  • Hiszpania -taniec narodowy ,, Flamenko” , obyczaj ,,La Tomatina”- obrzucanie się pomidorami, ,, Corrida” - walki byków;

  • Portugalia- uprawa dębów korkowych;

  • Irlandia - hodowla bydła, owiec;

  • Wielka Brytania-  Królowa Elżbieta II, fascynacja sportem (rugby, piłka nożna, krykiet, tenis, golf);

  • Finlandia - tradycja św. Mikołaja (Laponia), sporty zimowe (narodowy festiwal sportowy w Lahti);

 

 Uczeń:

  • potrafi skojarzyć tradycje, obyczaje z danym państwem;

  • przejawia szacunek i tolerancję wobec kultur innych narodów;

  •  zna elementy kroków tańca greckiego ,,Zorba” i próbuje  tańczyć;

 

 

4.Wielcy ludzie Europy:

  • malarze -Vincent van Gogh, Pablo Picasso;

  • pisarze - Hans Christian Andersen, bracia Grimm, Astrid Lindgren, J.Sempé, R.Goscinny;

  • muzycy - Ludwig Van  Beethoven, Wolfgand Amadeus Mozart;

  • wynalazcy - Alfred Nobel, Karl Friedrich Benz, Johanes Gutenberg;

 

Uczeń:

  • potrafi skojarzyć nazwiska sławnych ludzi z państwem, dziedziną sztuki, wynalazkiem;

  • zna tytuły popularnych dzieł literackich Andersena, braci Grimm, Lindgren, Sempé;

  • przejawia uznanie dla twórców sztuki oraz ich wytworów;

 

5.  Słynne zabytki Europy:

  • Wieża Eiffla, Luwr, Koloseum, krzywa wieża w Pizie, Brama Brandenburska, filharmonia wiedeńska, zegar Big Ben, Pałac Buckingham, Akropol, starożytny teatr w Epidauros;

 

Uczeń:

  • potrafi rozpoznać i nazwać niektóre zabytki oraz skojarzyć je z danym państwem;

  • rozumie konieczność ochrony zabytków;

6. Krajobraz państw unijnych – walory geograficzne i turystyczne:

  • wielkie miasta;

  • góry - Alpy ( Mont Blanc - najwyższy szczyt Europy), Pireneje, Apeniny;

  • rzeki - Dunaj, Ren;

  • morza - Bałtyckie, Północne, Adriatyckie, Śródziemne, T;yreńskie, Arktyczne;

  • Ocean Atlantycki;

  • wyspy - Irlandia, Wielka Brytania (eurotunel), Irlandia, Sycylia, Kreta, Rodos, Zelandia, Fionia, Bornholm, Majorka, Ibiza;

  • wulkan Etna (płonące ognisko Europy);

 

Uczeń:

  • potrafi dostrzec piękno różnych miejsc w Europie;

  • umie opisać ich urok i piękno;

  • potrafi wskazać na mapie wielkie miasta Europy; niektóre pasma gór, rzeki, morza, Ocean Atlantycki;

 

 
3. Jesteśmy  dumni z naszej Ojczyzny.

1.  Symbole narodowe:

  • godło, flaga, barwy narodowe;

  • hymn narodowy;

 

Uczeń:

  • zna symbole narodowe swojego kraju i przejawia w stosunku do nich szacunek;

  • zna słowa i melodię hymnu narodowego, potrafi go poprawnie zaśpiewać;

 

2.  Położenie geograficzne Polski:

  • mapa Europy- granice, sąsiedzi;

  • stolica- Warszawa (siedziba władz państwowych);

Uczeń:

  • potrafi wymienić nazwy krajów sąsiedzkich;

  • wie, że stolicą Polski jest Warszawa;

 

3.  Piękno naszej Ojczyzny:

  • walory geograficzne i turystyczne (góry, morze, kraina jezior);

  • wyrażanie miłości do kraju (w pieśniach, utworach literackich, na obrazach, na fotografii, w filmie);

Uczeń:

  • potrafi dostrzec piękno różnych miejsc w Polsce i być z nich dumny;

  • umie odważnie mówić o uczuciach miłości i przywiązania do Ojczyzny;

  • potrafi czytać tekst literacki z zabarwieniem uczuciowym;

 

4.  Największe miasta Polski:

  • Kraków, Warszawa, Poznań, Gdańsk, Łódź, Wrocław, Katowice;

  • położenie geograficzne;

  • herby, legendy;

  • najważniejsze zabytki Krakowa i Warszawy;

  • Gorzów Wlkp. - moje miasto rodzinne;

 

Uczeń:

  • zna nazwy i wskazuje na mapie największe miasta;

  • umie opowiedzieć legendę o Kraku i Wandzie, Warsie i Sawie, poznańskich koziołkach;

  • potrafi rozpoznać i nazwać najważniejsze zabytki Krakowa i Warszawy;

  • zna historię swojego miasta i wskazuje je na mapie;

5.  Tradycje oraz wytwory kultury narodowej:

  • tradycje bożonarodzeniowe, wielkanocne, andrzejkowe;

  • muzea, skanseny, galerie sztuki;

  • przysłowia, pieśni ludowe, stroje ludowe;

  • tańce narodowe;

 

Uczeń:

  • zna tradycje i zwyczaje w swojej rodzinie;

  • potrafi okazać dumę i szacunek dla tradycji;

  • rozumie pojęcia: muzeum, skansen, galeria;

  • zna podstawowe kroki poloneza, trojaka, krakowiaka, próbuje tańczyć;

  • potrafi nazwać niektóre nazwy elementów strojów ludowych;

  • zna kilka przysłów i rozumie ich mądrość;

 

6. Sylwetki wielkich Polaków:

  • M. Kopernik, J. Matejko, F.Chopin,                        J. H.Dąbrowski, J.Wybicki, J.Piłsudski,           L.Wałęsa, Jan Paweł II;

Uczeń:

  • potrafi przedstawić w klinach poznane sylwetki sławnych Polaków;

 

7.   Przeszłość naszej Ojczyzny, święta państwowe:

  • wybrane fakty z przeszłości Polski:

  • powstanie państwa polskiego;

  • historia hymnu narodowego;

  • Konstytucja 3 Maja;

  • odzyskanie przez Polskę niepodległości;

  • II wojna światowa;

  • elementarne pojęcia historyczne;

  • kojarzenie faktu z datą;

 

Uczeń:

  • zna ważne fakty z historii Polski;

  • rozumie znaczenie tych wydarzeń dla narodu polskiego;

  • potrafi opowiedzieć legendę o powstaniu Gniezna;

  • zna daty ważnych świąt państwowych i rozumie dlaczego są obchodzone;

  • rozumie znaczenie pojęć: bohater, niepodległość, muzeum, wojna, historia, miejsce pamięci narodowej;

  • potrafi skojarzyć fakt historyczny z datą;

 

 

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW:

 

             Program mój wymaga, aby uczniowie wykazywali się dużą aktywnością. Rola nauczyciela ograniczać się ma do przygotowania zajęć, doradztwa, inspirowania, bacznego obserwowania i kierowania procesem poznania. Dobieram takie metody, które pozwalają uczniom samodzielnie odkrywać wiedzę i zdobywać nowe umiejętności, kształtują samodzielność poznawczą, wyzwalają własną inicjatywę i twórczą postawę, budują wiarę we własne siły. 

Do najczęściej stosowanych, zaliczam:

 

Proces uczenia się najefektywniej przebiega w klasie opartej na wzajemnej współpracy, dlatego w toku zajęć najczęściej stosuję zróżnicowaną pracę w małych grupach. Umożliwia uczniom zaangażowanie się w procesy poznawcze przez wspólne rozwiązywanie problemów. Wspólnie pracując, mają więcej okazji do planowego i przypadkowego posługiwania się językiem, jako narzędziem uczenia się. Mogą uczyć się jeden od drugiego i uczyć jeden drugiego. Wspólna praca mobilizuje do respektowania przyjętych zasad i dyscypliny, umożliwia doświadczenie współzależności i współodpowiedzialności.

Staram się, aby wprowadzenie nowego ośrodka tematycznego (nowego państwa) było dla uczniów wydarzeniem doniosłym, nowym, wywołującym w nich pozytywne przeżycia. W ustalaniu nowego hasła dnia i zadań, nie brakuje nigdy pomysłów uczniów. To oni,  zainspirowani moimi stymulującymi pytaniami typu: ,,Co chcemy poznać?”, ,,Co chcemy zapamiętać?”, ,,Jak to zrobimy?” wspólnie ustalają nazwę ośrodka tematycznego, umieszczają na czołowej ścianie, prezentują zgromadzone wcześniej materiały, proponują organizację swojej pracy.

Planuję wykorzystywać następujące środki dydaktyczne:

 

            Wierzę, że uatrakcyjniając uczniom proces kształcenia poprzez stosowanie różnorodnych metod nauczania - uczenia się, form organizacyjnych oraz środków dydaktycznych, szybciej poczują bliskość Europy, a dzięki swej aktywności dostrzegą dalszą potrzebę zainteresowania się (w klasach starszych) problematyką europejską.

 

EWALUACJA

 

 Realizacja nowych zadań edukacji europejskiej wymaga wglądu w sam proces kształcenia, dlatego też ewaluacja, podobnie jak planowanie i realizacja, powinna stać się integralną częścią naszej pracy.

Oprócz skupienia uwagi na rezultat kształcenia, zwracam też uwagę na sposób uczenia się ucznia, drogę, jaką dochodzi do celu, a więc na organizację sytuacji dydaktycznych, by sprzyjało samodzielności poznawczej.

Planując, przygotowując i przeprowadzając zajęcia dotyczące wiedzy o krajach unijnych, nieustannie, na bieżąco obserwuję i analizuję. Stawiam sobie pytania: ,,Co mi się udało?”, ,,Czy zainteresowałam uczniów?”, ,,Czy pracowali z zaangażowaniem?”, ,,Co faktycznie osiągnęli w toku realizacji zajęcia?”. Bieżąca ewaluacja pozwala krytycznie spojrzeć na mój warsztat pracy, styl uczenia. Dostarcza mi ważnych informacji, wskazówek do ulepszania

i modyfikowania kolejnych zajęć, by jeszcze lepiej wpłynąć na skuteczność moich przedsięwzięć edukacyjnych.

Najważniejszą jednak miarą osiągnięcia sukcesu, jest dla mnie zaangażowanie dzieci

w  samodzielne przygotowywanie potrzebnych materiałów oraz aktywny udział w zajęciach. Uczniowie końcową  samoewaluację  przeprowadzą, uczestnicząc w konkursie wiedzy o krajach UE. Pozwoli im to objąć refleksją własną postawę, poziom zdobytych wiadomości i umiejętności.

Mam nadzieję, że samoewaluacja pomoże im też uczyć się bardziej świadomie i odpowiedzialnie.

 

 

LITERATURA:

Biblioteczka reformy nr 21.

Dokumenty: Rozporządzenie MEN z 15.02.1999r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego.

M. Dąbrowski, Jak wybrać program nauczania? Jak budować własny program nauczania?,

                        Program ,, Nowa Szkoła”, Warszawa 1998.

J. Kropiwnicki (red.), Jak tworzyć program?, Jelenia Góra 1998.

M. Sobańska- Hondaruk, Zasady konstruowania programów nauczania.

J. Stanisz, Program wczesnoszkolnej zintegrowanej edukacji XXI w. w kl. I-III,

                 WSiP, DKW-4014-267/99

M. Fesnak, Przyjaciele z Europy, PWE, Warszawa 2002.

Informacja europejska: Unia bez tajemnic, Wyd.: Pełnomocnik Rządu ds. Informacji Europejskiej.